İpek Ilıcak Kayaalp Project Finance International (PFI) Dergisi'nde!
Rönesans Holding, son yıllarda yaşanan pandemi ve enflasyon dahil olmak üzere küresel ve yerel koşulların olumsuz etkilerine rağmen, çeşitli finansman modelleriyle çok sayıda proje finansmanı anlaşması gerçekleştirdi. Rönesans Holding Yönetim Kurulu Başkanı İpek Ilıcak Kayaalp, proje finansmanındaki yaklaşımlarını ve Rönesans Holding olarak gelecek hedeflerini PFI’a anlattı.Proje finansmanındaki yaklaşımımız, yerel veya uluslararası bankalar, çok uluslu finansal kurumlar ve ihracat kredi kuruluşlarından sağlanan geleneksel finansmanı içeriyor. Proje finansmanı, büyük ölçekli projelerimizin finansmanını, kreditörlerin genel varlıkları veya uzun vadeli kredileri yerine, tesisin işletilmesinden elde edilecek gelirlere dayandırmamızı sağlayan önemli bir yöntem. Bir yatırımcı olarak Rönesans, gayrimenkul, sağlık ve ulaşım altyapısı, yenilenebilir enerji, petrokimya ve diğer sektörlerdeki yeni yatırım projelerini finanse etme konusunda ileri düzeyde bilgi ve finansal güce sahip.
Yeni yatırımlar söz konusu olduğunda, geleneksel proje finansmanına ek olarak ECA'lar uygun faiz oranları ve uzun vadenin yanı sıra başka avantajlar sunabiliyor. Bu nedenle Rönesans Holding, şu anda bu yatırımlarda daha uzun vadeye ve daha düşük maliyetlere ulaşmak için kendi yeteneklerini ve deneyimlerini kullanarak ECA finansmanını genişletmeyi hedefliyor.
Rönesans Holding, T.C. Devlet Demiryolları Genel Müdürlüğü'ne ait 286 km'lik Mersin–Adana–Osmaniye–Gaziantep yüksek standartlı demiryolu projesinde, mühendislik, tedarik, inşaat ve finansman (EPC-E) modelini başarılı bir şekilde uygulayarak, Birleşik Krallık, Avusturya ve İtalya ihracat kredi finansmanı ajansları UKEF, OeKB ve SACE’nin üstlendiği 923 milyon euroluk finansman sağladı. Bu sayede projenin inşaat aşaması daha hızlı tamamlanacak.
Buna ek olarak, Rönesans Enerji’de TotalEnergies ile yaptığı ortaklıkla birlikte hidroelektrik portföyüne güneş ve rüzgar enerjisi santrallerini eklemeye odaklandı. Alman ihracat kredi finansmanı ajansı Euler Hermes garantisi altında YEKA rüzgar enerji santralleri için 165 milyon dolar tutarında finansman anlaşması imzalandı.
Bu arada Kamu Özel İş Birliği (PPP) modeliyle hazırlanan otoyol projesinin, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası, Asya Altyapı Yatırım Bankası, Hollanda ihracat kredi finansmanı ajansı Atradius, İsviçre ihracat kredi finansmanı ajansı SERV ve ticari bankalarla bir proje finansmanı yapısı altında finanse edilmesi planlanıyor.
Bu projelerin yanı sıra ABD Uluslararası Kalkınma Finansmanı Kurumu, Türkiye'nin Akdeniz kıyısındaki Ceyhan Sanayi Bölgesi’nde inşa edilecek petrokimya tesisi için 550 milyon dolar tutarında finansman sağlayacak, kalan finansman ise İspanyol ihracat kredi finansmanı ajansı CESCE tarafından karşılanacak.
Rönesans Holding, bu finans kuruluşlarıyla iş birliği yaparak, kendi dinamikleri ve koşulları olan, yüksek ESG standartlarını karşılayan spesifik yatırım projelerinde sağlam yapılar oluşturma yeteneğine sahip. Bu nedenle, projeye özgü kaynaklar ve risk azaltıcı önlemler, borç-sermaye oranı gibi unsurlar açısından farklılık gösterebiliyor; bu oran yüzde 80:20 ile yüzde 65:35 arasında değişebiliyor.
Bilanço
Şirketin bilanço finansmanı ihtiyaca, ilgili şirkete ve bölgeye göre farklılık gösterse de Rönesans Holding, herhangi bir bilançoyu şekillendirirken bazı katı kuralları takip ediyor.Yeni yatırım fırsatları için her zaman uluslararası bluechip şirketlerle iş birliği yapmayı tercih eden Rönesans Holding, bu sayede sinerji yaratma fırsatı sunarken, aynı zamanda ilgili alanlarda ortakların deneyimlerinden faydalanma ve Rönesans Holding'in öz kaynak taahhüt ihtiyaçlarını azaltma fırsatı sağlıyor. Gayrimenkul alanında GIC, sağlık alanında Meridiam ve Sojitz ile uzun süredir devam eden ortaklıklar bunun en iyi örnekleri olarak kabul ediliyor.
Son birkaç yılda Rönesans Holding, yenilenebilir enerji, petrokimya, terminal işletmeciliği ve altyapı alanlarında TotalEnergies, Sonatrach, Stolthaven ve Samsung ile yaptığı anlaşmalar sayesinde uluslararası ortaklık ağını daha da geliştirdi. Dünya Bankası kuruluşu IFC, 2016 yılından bu yana Rönesans Holding'in azınlık hissesine sahip; bu da şirketin yeni alanlarda büyümesini ve IFC'nin yönergeleri ışığında kurumsal yönetim açısından gelişmesini sağladı.
Rönesans Holding herhangi bir finansman ihtiyacı olduğunda ilk tercihini uluslararası finans kuruluşları (IFI'lar) ve yerel bankalardan yana kullanıyor. Proje finansmanı, kurumsal finansman gibi yapılandırılmış bir anlaşma söz konusu olduğunda, EBRD, FMO, DFC, AIIB, UKEF, OeKB, SACE, Euler Hermes, SERV ve Atradius gibi uluslararası finans kuruluşları ve ihracat kredi finansmanı ajansları ile iş birliği yapıyor. Kısa vadeli krediler veya nakit dışı ürünler söz konusu olduğunda ise faaliyet gösterdiği her bölgedeki en üst düzey yerel bankalar Rönesans Holding’e özel çözümler sunuyor.
Rönesans, şu anda aktif olmasa da geçmişte holding düzeyinde orta ölçekli tahvil ihracı için yerel borçlanma piyasasını kullandı. 2018 yılında RGY için başarılı bir şekilde gerçekleştirilen beş yıl vadeli 300 milyon ABD Doları tutarındaki Eurobond ihracının geri ödemesi 2023 yılına kadar tamamlandı.
Devam eden anlaşmalar
2018 yılında petrokimya sektörüne girmeye karar veren Rönesans Holding, Cezayir ulusal şirketi Sonatrach ile bir ortaklık anlaşması imzaladı. Böylece Adana-Ceyhan’da Rönesans ve Sonatrach'ın sırasıyla yüzde 66 ve yüzde 34 hissedar olduğu PDH/PP tesisi kurmak için ilk adım atılmış oldu.Ceyhan'da çevre dostu teknolojiler kullanarak yaklaşık 1,65 milyar dolar yatırım yapılan tesis, yılda 472,5 bin ton polipropilen üretecek ve Türkiye'nin dış ticaret dengesine yılda 250 milyon dolar pozitif katkı sağlayacak. İspanyol ihracat kredi finansmanı ajansı CESCE tarafından sigortalanan kreditörler ve ABD Gelişme Finansmanı Kurumu (DFC), yatırımın 1,1 milyar dolarlık kısmını finanse edecek. Söz konusu projenin finansal kapanışının 2024'ün son çeyreğinde gerçekleşmesi hedefleniyor.
PDH/PP yatırımına ek olarak, Norveçli Stolt Nielsen ile liman yatırımının ilk aşaması olan 210 milyon dolar tutarındaki sıvı yük terminali ve depolama tesisini yüzde 67-yüzde 33 ortaklıkla inşa etmek üzere anlaşan Rönesans Holding, bu yatırımın büyük bir kısmını, CESCE tarafından finanse edilen krediler aracılığıyla karşılayacak. İnşaatına 2024 yılının son çeyreğinde başlanması ve 2027 yılı sonuna kadar faaliyete geçmesi planlanan tesisin toplam inşaat süresi 38 ay olarak öngörülüyor.
Rönesans Holding, Samsung C&T ile ortak olarak Türkiye’de gerçekleştireceği otoyol projesinin finansal kapanışında da ileri bir aşamaya gelmiş durumda. Nakkaş Başakşehir Otoyolu Projesi, TEM Otoyolu ve Fatih Sultan Mehmet Köprüsü üzerindeki yoğun trafiği hafifletecek ve önemli ölçüde zaman tasarrufu sağlayacak Üçüncü Boğaz Köprüsü Projesi'ni de içeren Kuzey Marmara Otoyolu Projesi'nin son ve kritik bölümünü oluşturuyor.
Toplam proje sermayesinin 1,4 milyar Euro ve büyük kredi kuruluşları aracılığıyla sağlanacak toplam finansmanın 1 milyar Euro olduğu projenin finansmanın tamamı EBRD, AIIB, IsDB, ICD, Avrupa ihracat kredi ajansları (ECA), Atradius ve SERV ile ICIEC kapsamındaki ticari kreditörlerden sağlanacak. Böylece proje, Türkiye YİD Programı’nda tamamı uluslararası kreditörler tarafından finanse edilen ilk proje olacak. Finansal kapanışın 2024 yılının son çeyreğinde gerçekleşmesi ve projenin 2026 yılının Aralık ayında faaliyete geçmesi planlanıyor.
Rönesans Holding, Türkiye’de sağlık sektöründe PPP modeli ile hayata geçirdiği projelerindeki uzmanlığını, eğitim, adalet, sağlık, enerji ve altyapı dahil olmak üzere daha geniş bir alana yaymayı ve yeni hastane yatırımlarıyla pazar lideri konumunu güçlendirmeyi planlıyor. Kazakistan Hükümeti tarafından sağlık sektöründe PPP modelinde pilot proje olarak seçilen Kokshetau PPP hastanesi, Rönesans'ın BDT bölgesinde yatırım yapacağı ilk PPP hastanesi olma özelliği taşıyor. PPP modelinin Rönesans Holding için Kazakistan'da ve BDT bölgesinde daha fazla iş fırsatına yol açması ve bölgesel iş portföyünü çeşitlendirmesi bekleniyor.
Kokshetau PPP hastanesinin proje anlaşması 2022 yılı sonunda imzalandı. Proje, 111.000 m2 inşaat alanında 630 yatak kapasitesine sahip. Finansal kapanışının 2024 yılında tamamlanması hedeflenen projenin toplam yatırım tutarı 450 milyon Euro olup, bunun 360 milyon Eurosu kredi olarak sağlanacak. EBRD, AIIB, Proparco, DEG, ICD ve ticari bankalar finansmanı sağlayacak kurumlar arasında yer alıyor. ICIEC, projeyi yüzde 95 oranında üst düzey kredi için siyasi risk ve devletin finansal yükümlülüklerini yerine getirmeme sigortasıyla tamamen güvence altına alıyor. İki yıllık inşaat sürecinin ardından projeyi yerel makamlara devredeceğiz. Beş yıl boyunca sınırlı hizmet kapsamıyla hastanenin operasyonel performansından Rönesans sorumlu olacak.
Yeşil Hedefler
Rönesans Holding, TotalEnergies ile iş birliği yaparak yenilenebilir enerji alanında büyük hedefler belirledi. 2023 yılında Türkiye’de gerçekleşen en büyük işlemlerden biri olan bu anlaşma ile TotalEnergies, toplamda 166 MW kurulu güce sahip altı faal hidroelektrik santrali ve 560 MW'lık rüzgar ve güneş enerjisi projelerini içeren bir geliştirme portföyüne sahip olan Rönesans Enerji'nin yüzde 50'sini satın aldı.Önümüzdeki beş yıl içinde, şirket yeşil enerji portföyünü genişletmek ve kurulu kapasitesini 2000 MW'a çıkarmak için 2 milyar dolardan fazla yatırım yapmayı planlıyor. Bu hedef, Türkiye'nin 2030 yılına kadar toplam 91,2 GW yenilenebilir kurulu güce ulaşmayı ve toplam enerji üretiminin yüzde 47,3'ünü yenilenebilir kaynaklardan sağlamayı amaçlayan ulusal enerji planıyla uyumlu bir şekilde ilerliyor.
TotalEnergies ile ortak olan Rönesans, önümüzdeki beş yıl içinde kurulu kapasitesini 2000 MW'a çıkarmayı hedefliyor. Bu hedefe ulaşmak için titizlikle hazırlanmış bir planı var ve 2024 yılı sonuna kadar üç proje için finansman sağlamayı, bu finansmanı ise önümüzdeki iki yıl içinde tamamlamayı planlıyor. Bu projeler, 189MW kapasiteli YEKA RES projesi, İzmir'de 35MW kapasiteli bir RES projesi ve bir RES ve BESS projesini kapsıyor.
Rönesans Enerji YEKA RES projesi Euler Hermes'ten onay aldı ve Rönesans finansal kapanışı sağladı. Hedef, 2024 yılı sonuna kadar enerji santralinin tam üretime başlaması. Bu, Rönesans Enerji'nin ilk yeşil finansman projesi ve Rönesans Holding olarak Euler ile yapılan ilk finansman anlaşması. Aynı zamanda, TotalEnergies ile Ekim 2023'te başlayan büyüme planının ilk ve en önemli adımı ve tamamlandığında, yaklaşık bir yıl içinde mevcut kurulu kapasitesi iki katından fazla artıracak.
Rönesans Enerji, hedeflerine ulaşmak için çeşitli stratejik adımlar atmaya devam ediyor. Bu bağlamda, sadece yeşil enerji yatırım fırsatlarını değil, aynı zamanda operasyonel enerji santrallerinin satın alınmasına yönelik fırsatları da yakından takip ediyor.
2022 yılında, Rönesans Enerji, Malatya, Çorum ve Sivas'ta toplam 189 MW kurulu güce sahip rüzgar enerjisi santrallerinin kurulmasını içeren YEKA 3 ihalesini kazandı. Şirket ayrıca, mevcut hidroelektrik santrallerine entegre edilecek toplam 11 MW kapasiteli hibrit güneş enerjisi projeleri üzerinde çalışıyor. Ayrıca, Rönesans Enerji, İzmir'de 35 MW kurulu güce sahip bir rüzgar projesine öncülük etmek için Rönesans Gayrimenkul ile iş birliği yapıyor. Şirket, Kırşehir ve Kırklareli'de toplam 308 MW rüzgar enerjisi üretim kapasitesine ve 308 MWh batarya enerji depolama sistemleri kapasitesine sahip WEPP ve BESS projelerini geliştiriyor.
YEKA 3 rüzgar enerjisi santrali projesi şu anda devam eden en gelişmiş proje. Geçen yıl, Rönesans Enerji, türbin tedariği için Almanya merkezli bir firma ile sözleşme imzaladı. Bu ihale için gereken asgari yerelleştirme oranı yüzde 55'ti ve Rönesans bu oranı başarıyla sağladı.
Bu projenin EPC yüklenicisi, Rönesans Holding'in grup şirketlerinden Heitkamp Industrial Solutions olacak. Heitkamp hem Rönesans'ın ekipman sağlayıcısı hem de Alman şirketi olması nedeniyle, proje için bir ECA kredisi sağlamak üzere Euler ile iş birliği yaptı ve finansman giderleri hariç toplam yatırım tutarının 218 milyon dolar olarak öngörüldüğü proje için kredi anlaşması imzalandı.
Şu anda birçok proje üzerinde çalışan Rönesans Holding’in öncelikli hedefi, ECA kaynaklarını ve sınırlı ya da teminatsız proje finansmanı kredilerini kullanmak. Türk bankalarından uzun vadeli proje finansmanı kredisi almanın zor olabileceğini düşünen Rönesans, bu nedenle yeşil enerji projeleri geliştirmeye odaklanan uluslararası finans kuruluşlarını inceleyecek.
Halka Arz Stratejisi
Geçtiğimiz 30 yıl boyunca edindiği güçlü deneyim ve performansı sayesinde, yatırımcılarla gelecekteki potansiyelini paylaşmak için grup şirketlerinin halka arz edilme zamanının geldiğine inanan Rönesans Holding, 2023 yılında Rönesans Gayrimenkul Yatırım (RGY) ile başlama kararı aldı ve süreci başlattı. Türkiye gayrimenkul piyasasında yaklaşık 20 yıldır faaliyet gösteren RGY, ülkenin en büyük alışveriş merkezi ve ofis işletmecisi olarak kendini başarıyla konumlandırdı. RGY, Nisan 2024'te Borsa İstanbul Yıldız Pazar'da işlem görmeye başladı.Halka arz sonrasında 2.454.093'ü yerli bireysel yatırımcı olmak üzere toplam 2.454.271 yatırımcı Rönesans Gayrimenkul Yatırım'a ortak olurken, halka arz büyüklüğü yaklaşık 4,5 milyar TL'ye, halka açıklık oranı ise yüzde 10,08'e ulaştı.
Paralel olarak, yeni halka arz fırsatlarını da değerlendiren Rönesans Holding, henüz bir sonraki adıma karar vermemiş olsa da, sağlık ve altyapı kolları başta olmak üzere halka arzlara devam etmeyi hedefliyor. Buradaki nihai hedef ise Rönesans Holding'in halka açılması…
Uluslararası Büyüme
Rönesans Holding, dünya çapında 30.000'den fazla çalışanı ile 30'dan fazla ülkede faaliyet gösteriyor. Türkiye dışında Hollanda, Ballast Nedam aracılığıyla faaliyet gösterdiği uluslararası operasyonlar için ana merkezi ve 2023 mali yılı sonuçlarına göre, konsolide gelirlerin yüzde 35'i Ballast Nedam üzerinden elde ediliyor. Ayrıca Türkmenistan, Özbekistan, Kazakistan dahil olmak üzere BDT ve MENA'da devam eden büyük inşaat sözleşmeleri bulunuyor. Hollanda'da sahip olduğu seviyede olmasa da Almanya, İsviçre ve İngiltere gibi diğer Avrupa ülkelerinde de faaliyet gösteriyor.Rönesans Holding Türkiye'de hem yüklenici hem de yatırımcı olarak edindiği altyapı yeteneklerini, uluslararası genişlemenin ana itici gücü olarak özellikle sağlık alanında diğer ülkelere taşımayı hedefliyor. Bunun en iyi örneği, Kazakistan'daki Kokshetau Hastanesi. Söz konusu projeyle ilgili birkaç yıldır çalışan ve geliştirme aşamasının sonuna gelen Rönesans, bu çeyrekte finansmanın tamamlanmasının ardından inşaata başlamayı planlıyor. Yakın gelecekte Kazakistan, Özbekistan ve Sırbistan'da benzer projeleri hayata geçirmeyi hedefliyor.
Dipnot:
1 - PwC Türkiye'nin yıllık Enerji Anlaşmaları 2023 Raporu
Kaynak: https://www.pfie.com/story/4722953/ronesans-to-lead-turkish-investment-xczj7ltm2h